تکدی‌گری در ادارات طی سال‌های اخیر تا حدودی در لرستان رواج یافته است و با توجه به رفتار غیراصولی کارمندان و نوع پذیرش جامعه، زنگ خطری برای بروز آسیب اجتماعی جدی در حوزه زنان و کودکان محسوب می شود.
به گزارش تمدن لربه نقل از ایرنا، تکدی گری پدیده ای کهن با پیشینه بسیار است که خاص یک کشور یا منطقه نیست، طی سال ها روش های مختلفی داشته که از مراجعه به درب منازل مردم به خیابان ها و به اصطلاح " داشتن پاتوق" رسیده است.

در مواردی نیز متکدیان با استفاده از احساسات مردم و بیان مطالبی از بدبختی و مشکلات زندگی خود امرار معاش می کنند، همانند حقه ای قدیمی اما هنوز هم راه گشا، اینکه فردی در یک شهر غریب و مسافر است و برای رفتن به دیار خود مبلغی را مطالبه می کند و یا مرد نسبتا جوانی که کودکی را در آغوش دارد و با تحریک عواطف مردمی در خصوص بیماری فرزندش سخن می گوید و درخواست پول می کند.

متکدیانی هم که راحت طلب تر هستند به نوشتن متنی و درخواست کمک از مردم اکتفا کرده و کاسه ای را برای جمع آوری کمک ها مقابل خود می گذارند و یا افراد معلولی که خانواده ها از آنها سوء استفاده کرده و آنها را به ابزاری برای جلب ترحم و جمع آوری کمک های مردمی تبدیل می کنند.

اما همچنان جواب می دهد و این مردم هستند که با دادن پول به متکدیان موجب تداوم این روند شده اند، بی شک افراد فقیر، ناتوان و نیازمند واقعی در میان این عده اندک است اما قاطبه متکدیان افراد تن آسا و با عزت نفس پایینی هستند که توهین و تحقیرهای احتمالی را بر زحمت و رنج کارکردن ترجیح داده اند.

شاید سبک و روش های تکدی گری چندان تغییری نمی یابد اما آنچه در سال های اخیر تا حدودی تغییر یافته و بیشتر قابل بررسی است، اینکه تکدی گری به نوعی در حال زنانه شدن است و این سال ها روند کودکانه شدن را هم در پیش گرفته ، زنانی که با بچه و حتی نوزادان شیرخوار در معابر و خیابان ها ظاهر می شوند و عده ای هم مانند قبل از اینکه خانه های آپارتمانی از میان خیابان ها سردربیاورد، همچنان زنگ درخانه را به امید دریافت مبالغی به صدا در می آورند.

بعد از اینکه زندگی در سراشیبی مدرن قرار گرفت و خبری از کوچه های پهن و حیاط های کنار هم نیست، تکدی گری بیشتر به خیابان و معابر عمومی کشیده شد و طی سال های اخیر نیز شیوه جدیدی از تکدی گری دنبال شد که کمتر به چشم می آید.

در سال های اخیر تکدی گری در ادارات و حضور زنان و کودکان خردسال در مراکز عمومی، بیشتر به چشم می آید اما عادی انگاری ناخودآگاهانه در این خصوص موجب شده است این معضل نیز مانند مدل های قبلی تکدی گری حساسیت چندانی در جامعه ایجاد نکند.

بیشتر افراد شاغل در ادارات و حتی ارباب رجوع با این پدیده مواجه شده اند، متکدیانی که اغلب آنها زنان و کودکان هستند با حضور در ادارات و دستگاه ها، بیمارستان ها و مراکز عمومی، داستان غم انگیزی را از زندگی خود تعریف و با این روایت سراسر بدبختی و اندوه، عواطف انسانی دیگران را به خوبی تحریک می کنند.

بدون شک در این میان افرادی هستند که واقعا از سر فقر و استیصال اقدام به تکدی گری کرده اند اما با اندکی پرس و جو و تحقیق میدانی می توان دریافت این متکدیان ، فقیر مطلق نیستند، بلکه از سر عادت، تن پروری، اجبار شوهران معتاد و حتی گاهی خرده سرقت این سناریوها را از بر کرده و از اداره ای به اداره دیگر تکرار می کنند.

جامعه شناسان معتقد هستند اصل پدیده تکدی گری و حضور متکدیان در ادارات، علاوه بر فقر عوامل دیگری چون، شاخص های فرهنگی و ضعف دستگاه های متولی دارد که باید برای رفع این معضل، به تمامی این علت ها به صورت جامع توجه شود.

کارمندانی که عواطف آنها به تکدی گری دامن می زند

رییس انجمن جامعه شناسی لرستان می گوید بدون شک ریشه تکدی گری فقر است اما دلایل دیگر مانند عدم کارکرد صحیح نهادهای حمایتی به این مساله دامن می زند چراکه در صورت شناسایی درست و حمایت این نهادها، مراجعه افراد کم بضاعت به محیط های عمومی کمتر می شود.

"مجتبی ترکارانی" همچنین شرایط روحی و اخلاقی عموم مردم لرستان مبتنی بر احساس و عاطفه را از دلایل مهم تکرار رفتارهای تکدی گرانه برشمرد و گفت: معمولا نگهبانان ادارات به دلیل این خصوصیت و همچنین شناخت های خویشاوندی و طایفه ای به راحتی به این افراد اجازه ورود به اداره را می دهند .

وی گفت: در اداره نیز کارمندان هم به همین دلیل، فرد متکدی را مورد تفقد قرار می دهند و حتی به افراد و همکاران توانمندتر از نظر مالی معرفی می کنند که این نوع برخورد با فرد متکدی، وی را برای مراجعه دوباره و چندباره به اداره تشویق می کند و این آسیب هر روز دامنه عمیق تری به خود می گیرد.

ترکارانی مراجعه دختران کتاب فروش به ادارات را نیز نوع دیگری از تکدی گری دانست و افزود: این افراد با کتاب های نه چندان مفید و در حد معمولی به ادارات مراجعه می کنند و در گفتگو با اغلب کارمندان مشخص شده است به دلیل حمایت مالی از این افراد و از سر دلسوزی، کتاب های آنها را خریداری می کنند.

وی در خصوص این سوال که چرا برخی از مردم و افراد متکدی به جای ادارات به سیستم های حمایتی مراجعه نمی کنند تصریح کرد: برخی از این متکدیان از سر عادت به این عمل اقدام می کنند و برخی نیز واقعا دامنه مشکلات بسیار گسترده ای دارند که حمایت های دولتی و حکومتی برای آنها کافی نیست و مجبور به این عمل می شوند.

وی همچنین در خصوص عملکرد انجمن و نهادهای خیریه نیز گفت: در بسیاری از موارد، افراد نیازمند توسط دولت و یا عموم مردم به بنگاه های خیریه معرفی می شوند اما نابلد و ناوارد بودن به نوع کار همچنین در مواردی پارتی بازی فامیلی و رسیدگی بیش از حد به عده ای، موجب غفلت از نیازمندان واقعی تر می شود.

ترکارانی توضیح داد: بسیاری از انجمن های خیریه به “ گداپروری” دامن می زنند و به جای توانمندسازی افراد حتی با مبالغ اندک، آنها را به خود وابسته می کنند که نمونه این اقدامات در پلدختر پس از سیل فروردین 98 مشاهده شد .

وی گفت: این افراد در نتیجه این نوع برخورد خیریه ها بدون آنکه متوجه شوند تحقیر می شوند از طرفی در کمک های ادارات نیز روال همین است و عده ای بدون نیاز واقعی به این روال روی می آوردند و به راحتی در ادارات به نوعی " اخاذی" می کنند در حالیکه با توجه به اینکه کارمندان ادارات از قشر تحصیلکرده و اجتماعی جامعه هستند و از آنها انتظار می رود در مواجهه با این افراد به صورت منطقی و به دور از احساس تصمیم گرفته و نیازمندان واقعی را به نهادهای حمایتی هدایت کنند.

وی ادامه داد: عده ای هم که نیازمند واقعی هستند نباید به ادارات مراجعه کنند چراکه کارمندان و حتی ارباب رجوع از نظر عاطفی شکننده هستند و کمک به آنها را وظیفه خود می دانند در حالیکه ناخواسته به تکرار رفتارهای تکدی گرانه در محیط های عمومی و اداری دامن می زنند و به نوعی رفتار می کنند که فرد متکدی تشویق می شود دوباره به ادارات مراجعه کند.

دختران کتاب فروش در ادارات، تکدی گری خاموش

کارشناس امور اجتماعی استانداری لرستان نیز با اشاره به اینکه تکدی گری از گذشته دور تاکنون وجود داشته است می گوید: برخی افراد جامعه دچار فقر نسبی هستند به این معنا که فقیر مطلق نداریم و عده ای در مقایسه با دیگران فقیرتر هستند.

"فرهاد طهماسبی" اظهار کرد: علاوه بر فقر نسبی، عامل مهمتری که باید به آن توجه شود، فرهنگ حمایت از تکدی گری است که مردم، انفاق و صدقات را با ترحم اشتباه گرفته اند و متکدیان حرفه ای نیز از همین روحیه مردم سوءاستفاده می کنند.

وی توضیح داد: مذهب ما میل به عدالت، حل مشکل مردم و کاهش فاصله طبقاتی دارد بنابراین دستوراتی در این راستا صادر اما در عمل دچار انحراف شده است به این معنا که دستور در این حوزه درست است اما اجرا مشکل دارد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اجرای این قانون در مواردی توسط خود مردم خراب می شود تصریح کرد: مراجعه متکدیان به ادارات نیز به دلیل نوع رفتار کارمندان بیشتر می شود چراکه اداری ها به هر نحوی برای فردی که معلوم نیست نیاز واقعی دارد یا نه، مبالغی جمع آوری و ناخواسته او را به تکرار این عمل و مراجعه به ادارات تشویق می کنند.

طهماسبی گفت: این رفتار در حالیست که سیاست های امدادی باید مبتنی بر توانمندسازی و نه دادن مُسکن باشد که نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد امام خمینی (ره) و بهزیستی نیز به همین دلیل تشکیل شده اند و مستمری می دهند اما نکته مهم، عدم شناسایی درست و صحیح نیازمندان است.

وی افزود: چرا به دانشجویان تحت پوشش این نهادها مستمری پرداخت می شود در حالیکه می توان این افراد را درمشاغل پاره وقت و نیمه کاره مشغول کرد تا علاوه بر حفظ عزت نفس آنها، از فرهنگ کار حمایت شود.

وی خواستار روشنگری ائمه جمعه و فعالان فرهنگی اجتماعی در خصوص تفاوت بین انفاق و تکدی گری شد و بیان کرد: شورای عالی اداری کشور، تشکیل ستاد ساماندهی متکدیان را سال 1387در استان ها تصویب کرد تا نسبت به ساماندهی این افراد اقدام شود اما شهرداری خرم آباد در 2 ماهه گذشته تنها 14 نفر را جمع آوری کرده که نشان می دهد این مصوبه به درستی اجرایی نشده است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: تعداد زنان سرپرست خانوار در استان حدود 50 هزار نفر است که شاید نیمی از این افراد از خدمات کامل نهادهای حمایتی بهره مند نیستند بنابراین یکی از دلایل مراجعه زنان به همراه کودکان به ادارات، عدم شناسایی صحیح و اصولی افراد نیازمند واقعی توسط این نهادها است.

طهماسبی تصریح کرد: تکدی گری یک فرآیند است که از مردم شروع، به مسوولان ختم می شود و دوباره به مردم بازمی گردد که در تکدی گری از ادارات نیز همین روند شکل می گیرد و حتی می توان دختران کتاب فروشی را که به ادارات مراجعه می کنند نوعی تکدی گری خاموش دانست چراکه کارمندان به دلیل ترحم، کتاب های هرچند بی استفاده را خریداری می کنند.