به گزارش پایگاه خبری تمدن لر، لرستان با وجود 2419 اثر غیرمنقول در فهرست آثار ملی و بیش از 5000 اثر تاریخی-فرهنگی، طبیعی و ناملموس یکی از استان‌های پیشتاز کشور بوده که از این تعداد 100 پل تاریخی شناسایی شده متاسفانه وضعیت خوبی ندارند.
وجود این تعداد پل متعدد و عظیم از ادوار مختلف تاریخی در استان نمایانگر پیوستگی گذرگاهی در دوران مختلف است. نقش اساسی راه‌ها و پل‌های تاریخی در مسیر تکامل تمدن‌های بشری غیرقابل اغماض و چشم‌پوشی است، به‌طوری‌که ارتباطات از امور زیر بنایی جوامع انسانی بوده و خود عاملی در توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی این جوامع محسوب می‌شود.
قرار گرفتن لرستان از دیرباز در مسیر راه‌های تاریخی که علاوه بر ارتباط دو پایتخت شوش و اکباتان در دوره‌های متفاوت تاریخی، همواره ناحیه قدیم بابل، سپس تیسفون، بعد بغداد را به اصفهان، شوش را به بیستون و شوش را به ماسبذان برقرار می‌کرده و از سوی دیگر رودهای پرآب و شرایط خاص توپوگرافی در این استان، توجه به صنعت پل‌سازی را حائز اهمیت ساخته است.
تعداد قابل‌توجهی از این 100 پل متعلق به دوران اسلامی است که از این تعداد 5 پل بزرگ گاومیشان، کشکان، کلهر و پلدختر، هم‌دوره با حکمرانی ابو النجم بدر بن حسنویه بر جبال زاگرس است.
اما این روزها پل‌های تاریخی لرستان که در جریان سیل سال گذشته یعنی فروردین‌ماه آسیب جدی دیدند حال‌وروز خوشی ندارند چراکه ظاهراً قرار نیست به آنها توجهی شده و اعتباری برای بازسازی و مرمتشان لحاظ شود.
1000 تومان اعتبار هم به ما نداده‌اند
علی مصطفی نژاد، مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان در این رابطه گفت: لرستان به سرزمین پل‌های تاریخی مشهور بوده و این شهرت حق آن است چون از زمان هخامنشیان، ساسانیان و دوره اسلامی و تاکنون آثار پل‌سازی در استان وجود دارد.
وی افزود: از حیث اینکه کل دوران تاریخی ما پل داریم این مقوله بسیار با اهمیت و تعداد پل‌های لرستان نیز زیاد هستند قابل‌تأمل است.
این مسئول با بیان اینکه تعداد ثبت پل‌های تاریخی لرستان را به عدد یک‌صد رسانده‌ایم، اضافه کرد: رودهای سرکش و خروشان در لرستان باعث شده این پل‌ها به وجود بیایند.
مصطفی نژاد اضافه کرد: از طرفی لرستان محل تردد بوده و برای عبور از این استان باید پل‌هایی ساخته می‌شد که یکی از آنها کشکان بوده که خود نیز 6 پل است.
وی با تأکید بر اینکه لرستان دارای پل‌های تاریخی منحصربه‌فرد است از عدم اختصاص اعتبار به آنها انتقاد کرد و یادآور شد: متأسفانه از نظر اعتباری آن‌گونه که باید دیده شویم به ما توجهی نمی‌شود.
مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان با اشاره به سیل سال گذشته در لرستان، گفت: این سیل از نظر کارشناسان در 500 سال گذشته بی‌سابقه بود و به پل‌های تاریخی استان نیز خسارات زیادی وارد کرد.
مصطفی نژاد تصریح کرد: متأسفانه با وجود انجام پانزده مکاتبه در خصوص پل‌ها، 1000 تومان هم به ما نداده‌اند.
وی گفت: با توجه به اینکه پل‌های تاریخی با این حجم و عظمت، شناسنامه لرستان هستند همه باید کمک کرده تا این اعتبار تامین شود چراکه بستر برای کار آماده بوده و برای حفظ این آثار تلاشی مضاعف نیاز است.
اختصاص اعتبار برای پل‌های تاریخی در اولویت دولت قرار نگرفت
سید امین قاسمی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان اظهار کرد: 100 پل تاریخی شناسایی شده در سطح استان وجود دارد که حدود 70 مورد از آنها ثبت ملی شده و پرونده 30 پل برای ثبت ملی در دفتر ثبت وزارت میراث فرهنگی است.وی با بیان اینکه سیل نوروز 98 باعث شد تعداد زیادی از آثار تاریخی لرستان آسیب ببینند، افزود: تمامی پل‌های تاریخی ما که در مسیر این سیل قرار داشتند دچار خسارت شدند.
قاسمی اضافه کرد: برای مرمت پل‌ها و آثار تاریخی آسیب‌دیده از سیل لرستان حدود 57 میلیارد و بحث گردشگری و صنایع‌دستی حدود 25 میلیارد خسارت در پساسیل اعلام کردیم.
وی اذعان کرد: علیرغم پیگیری‌های استاندار لرستان و وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در این رابطه خروجی از طرف دولت نداشته و به دلیل نبود اعتبار در اولویت تخصیص قرار نگرفته است.
قاسمی افزود: قدمت، مهندسی و ویژگی‌های منحصربه‌فرد پل‌سازی لرستان بر هیچ‌کس پوشیده نیست ولی متأسفانه اعتباری برای آنها پیش بینی نشده و انتظار داریم دولتمردان بودجه موردنظر را برای بازسازی هر چه سریع‌تر این آثار در نظر بگیرند.
مدیرکل میراث فرهنگی استان افزود: در سیل بیشترین آسیب به پل‌های تاریخی کشکان، دختر، افرینه و کلهر وارد شد که سعی داریم بعضی از آنها را در حد وسع خود مرمت کنیم ولی بقیه هم نیازمند اعتبارات ملی هستند.
اعتبارات تخصیصی به‌اندازه خرابی‌ها نبود
در این رابطه قدرت‌الله ترابی‌نژاد، فرماندار شهرستان چگنی نیز گفت: در سیل سال گذشته، ابنیه، پل‌های تاریخی و راه‌های ارتباطی دچار خسارت شد.
وی افزود: اعتباراتی که از محل ستاد حوادث اختصاص داده شد کفاف ترمیم همه خسارت‌ها را نداد.
ترابی‌نژاد با بیان اینکه آثار تاریخی همچون پل‌ها هویت فرهنگی این استان محسوب می‌شوند، ادامه داد: همان موقعِ برآورد خسارت شد و اعلام کردیم.
فرماندار چگنی بیان کرد: اعتبارات تخصیصی به‌اندازه همه خرابی‌ها نبود ولی امیدواریم در اولویت‌های بعدی نیز به آثار تاریخی آسیب‌دیده از سیل توجه شده و در آینده اعتباری برای آنها لحاظ شود.
پل‌های تاریخی پلدختر در معرض خطر هستند
نادیا امرایی، معاون فرماندار پلدختر نیز به ایسنا گفت: سیل در حوزه پلدختر حدود 10 میلیارد تومان خسارت به پل‌های تاریخی شهرستان شامل کلهرت، افرینه، پلدختر و گاومیشان وارد کرد.
وی بیان کرد: برای تخصیص اعتبار به این پل‌ها که تاریخ گویای این مرزوبوم هستند پیگیری‌های زیادی انجام شده ولی تاکنون نتیجه‌بخش نبوده است.
امرایی با تاکید بر اینکه پل‌های تاریخی پلدختر در معرض خطر هستند، اضافه کرد: سال گذشته فقط اعتبار ناچیزی در کمیته برنامه‌ریزی شهرستان برای این پل‌ها در نظر گرفته شد که تخصیص آن هم بسیار کم بود.
این معاون فرماندار تصریح کرد: امید می‌رود در سطح کلان به موضوع این پل‌ها ورود پیدا کنند چرا که در معرض خطر هستند.
اعتبار خاصی به پل‌ها اختصاص داده نشده است
یحیی ابراهیمی، رئیس مجمع نمایندگان لرستان نیز به ایسنا گفت: متأسفانه در زمان سیل 7 هزار تا 10 هزار خسارت به استان وارد شد و در این مدت متأسفانه نتوانستیم آسیب به زیرساخت‌ها از جمله پل‌های تاریخی به‌عنوان سازنده فرهنگ آداب‌ورسوم مردم منطقه را جبران کنیم
وی افزود: جبران خسارت این پل‌ها بایستی به‌عنوان مطالبه‌گری مسئولین، استاندار و نمایندگان مورد پافشاری قرار گرفته به‌عنوان اولویت اصلی استان قرار داده شوند.
ابراهیمی با بیان اینکه پل‌های تاریخی نشان‌دهنده فرهنگ لرستان هستند، ادامه داد: تا این لحظه اعتبار خاصی به این پل‌ها اختصاص داده نشده است.
رئیس مجمع نمایندگان لرستان یادآور شد: با مسئولین وزارت میراث فرهنگی صحبت‌های داشته‌ایم و نباید بی‌تفاوت باشیم.
ابراهیمی گفت: مجمع نمایندگان، استاندار و میراث فرهنگی موضوع پل‌های تاریخی لرستان را پیگیری می‌کنند.
پل‌های تاریخی لرستان فخر معماری ایران هستند
در خصوص پل‌های تاریخی لرستان و ویژگی‌های منحصربه‌فرد آنها عطا حسن‌پور کارشناس میراث فرهنگی در گفت‌وگو با ایسنا از این آثار به عنوان فخر معماری ایران یاد کرد و افزود: پل‌های تاریخی استان از جمله آب بناهایی بزرگی هستند که در جنوب غرب ایران قرار گرفته و دو نفر از معماران بزرگ جهان و باستان در مورد آنها گفته‌اند بعد از اهرام ثلاثه مصر بزرگ‌ترین بناهای سنگی جهان هستند.
وی با بیان اینکه بناهای ثلاثه مصر اگر هیبتی دارند دلیلش این است که این بناها تجمیع شده‌اند و در یک نقطه روی هم انباشته شده‌اند، افزود: پل‌های تاریخی لرستان کشیدگی دارند و این حجم از سنگ و معماری به‌صورت یک خط ترسیم کرده‌اند.
این کارشناس گفت: شاید این حجم و هیبت آنها به چشم نیاید اما آنچه در این زمینه قابل‌تأمل است آب بناهای سترگ تاریخی لرستان که همان پل‌های تاریخی هستند بناهایی هستند که گذر زمان و آسیب‌های طبیعی نه‌تنها از هیبت و هیمنه آنها نکاسته بلکه معماران جهان را مبهوت هنر و هندسه خود کرده‌اند و در حقیقت هنری که بشر در معماری آنها پایه‌ریزی کرده هنر و هندسه‌ای است که پس از گذشت هزار سال هنوز ایستایی و ماندگاری را شاهد هستیم.
وی با بیان اینکه کلکسیونی از پل‌های تاریخی در لرستان داریم، اذعان کرد: پل‌های تاریخی لرستان در سیل اخیر ایستادگی خود را به رخ دنیا و معماران جهان کشیدند.
این کارشناس باستان‌شناسی افزود: هنوز باید به لحاظ معماری از این دانشگاه پل‌سازی و موزه‌های پل در لرستان درس بگیریم و برای کارهای آینده خود به‌عنوان عبرت قرار بدهیم.
پل‌های تاریخی لرستان که به گفته بسیاری از کارشناسان نمونه‌های بی‌بدیلی در جهان هستند و تاریخی گویا به‌شمار می‌آیند امروز با بی اعتباری در حال بی‌اعتبار شدن هستند و این در حالیست که در فهرست موقت ثبت جهانی نیز قرار گرفته‌اند. حال که سیل هم نتوانست پل‌های تاریخی لرستان را تخریب کند مسئولین با عدم اختصاص بودجه زمینه پاک شدن این تاریخ را فراهم نکنند.
گزارش : ابراهیم شریفی سردبیر خبرگزاری ایسنا لرستان